Kodeks spółek handlowych reguluje wszelką problematykę tworzenia, organizacji, zasad funkcjonowania, rozwiązywania oraz transformacji spółek prawa handlowego. Zatem zawiera przepisy regulujące wszystkie fazy od powstania do rozwiązania lub transformacji podmiotu, a także określa sposób ukształtowania spółki z punktu widzenia jej organizacji i podejmowanych czynności. W tym roku w życie wchodzą przepisy ustawy z dnia 9 lutego 2022 r. o zmianie KSH oraz niektórych innych ustaw, które wprowadzają szereg istotnych zmian obejmujących funkcjonowania grup spółek oraz zasad zarządzania i nadzoru nad spółkami handlowymi.
Nowelizacja wejdzie w życie w październiku 2022 r., a wprowadzone zmiany dotyczą m.in.:
- wprowadzenia tzw. prawa holdingowego
- reformy przepisów dotyczących rad nadzorczych
- modyfikacji ustawowych zasad odpowiedzialności członków zarządu oraz członków rady nadzorczej
- wprowadzenia przepisów dotyczących organów spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i spółki akcyjnej na wzór przepisów dotyczących organów prostej spółki akcyjnej
- rozszerzenie katalogu przestępstw, których popełnienie stwierdzone prawomocnym wyrokiem skazującym wyklucza możliwość sprawowania funkcji w spółkach kapitałowych
Prawo holdingowe
Podstawowym założeniem nowelizacji jest wprowadzenie do polskiego prawa pojęcia grupy spółek stanowiącej kwalifikowany stosunek dominacji i zależności między spółkami oraz ustawowe uregulowanie relacji pomiędzy podmiotami występującymi w holdingach. Przepisy te wprowadzają w szczególności: możliwość wydawania wiążących poleceń spółce zależnej przez spółkę dominującą, nowe obowiązki dla rady nadzorczej spółki dominującej, a także regulacje squeeze-out – przymusowego wykupu udziałów lub akcji należących do wspólników/akcjonariuszy mniejszościowych.
Obowiązki i kompetencje rady nadzorczej
Istotnym novum jest również rozszerzenie obowiązków i kompetencji rad nadzorczych, czyli tzw. reforma nadzoru właścicielskiego. Te nowe uprawnienia kontrolne dodatkowo wzmocnione zostały odpowiednimi przepisami karnymi, zgodnie z którymi nieprzekazanie, zatajenie lub sfałszowanie przez członka zarządu spółki lub jej pracownika żądanych przez radę nadzorczą informacji oraz dokumentów stanowi przestępstwo zagrożoną nawet karą ograniczenia wolności.
Co istotne zmiany te dotyczą wszystkich spółek kapitałowych.
Nowe brzmienie zasad odpowiedzialności członków zarządu oraz członków rady nadzorczej
Kolejną znaczącą zmianą jest wprowadzenie zasady business judgement rule. Zasada ta dotychczas istniała jedynie na gruncie orzecznictwa sądowego bez stosownego oparcia w ustawie. Pozwala ona na wyłączenie odpowiedzialności członków zarządu i rady nadzorczej za szkodę wyrządzoną spółce poprzez podjęcie decyzji, które okażą się błędne, ale były podejmowane w okolicznościach wskazujących na dokonanie starannej oceny.
Rozszerzenie katalogu przestępstw, których popełnienie uniemożliwia sprawowania funkcji w spółkach kapitałowych
Nowelizacja KSH rozszerza również katalog przestępstw, których popełnienie stwierdzone prawomocnym wyrokiem skazującym wyklucza możliwość pełnienia funkcji członka zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej, likwidatora oraz prokurenta w spółkach kapitałowych. Co ważne zmiana ta ma zastosowanie także do osób, które rozpoczęły pełnienie tych funkcji przed wejściem w życie reformy. Aktualny katalog przestępstw został uzupełniony następujące: przyjmowanie korzyści majątkowych lub osobistych albo ich obietnic w związku z pełnieniem funkcji publicznej, przekroczeniu uprawnień lub niedopełnieniu obowiązków przez funkcjonariusza publicznego mogącym skutkować szkodą interesu publicznego lub prywatnego, a także pośrednictwie w załatwieniu sprawy w zamian za korzyść majątkową lub osobistą albo jej obietnicę z jednoczesnym powołaniem się na wpływy w instytucji państwowej, samorządowej, organizacji międzynarodowej albo krajowej lub w zagranicznej jednostce organizacyjnej dysponującej środkami publicznymi.
Ustawa przewiduje sześć miesięcy vacatio legis i wchodzi w życie 13 października 2022 roku.